stormglas

Op 20-11-2002 stelde Tim Kooij een vraag n.a.v. de verkrijgbaarheid van ingredienten voor het maken van een stormglas ook bekend onder de naam ‘kamfer weerglas ‘. De benodigde chemie was als volgt vermeld:gedestilleerd water, natuurlijke kamfer, kaliumnitraat 2,5 gram(salpeter), ammoniumchloride 2,5 gram (salmiak-zout) en alcohol 90%. Het zelf maken van een kamfer weerglas spreekt ook mij aan, echter het ontbreken in de vraagstelling door Tim Kooij van de hoeveelheid cc ’s aangaande het gedestilleerd water en alcohol speelt mij parten. Mijn vraag: welk scheikundeboek kan hier antwoord op geven of anderszins wie weet hierop het antwoord.

Antw.: Inderdaad is het wel handig om te weten hoeveel van elk soort stof je moet gebruiken om een goed stormglas te maken. (lees meer…..)

Voordat je hiermee begint is het noodzakelijk dat je weet wat je precies doet. Gooi je alles zo bij elkaar in droge toestand, en dan met name de kamfer, salpeter en de salmiak-zout. Dan heb je kans dat er gewonden kunnen vallen !!! 

LEES DIT DUS GOED !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Kamfer oxideert namelijk nogal snel en is tevens explosief ! Vroeger werd het gebruikt in explosieven. Het salmiak-zout ontbindt wanneer het wordt verhit, hierbij ontstaan giftige gassen ! Salpeter is een oxidant, deze geeft zuurstof af !

Wanneer je dit alles dus bij elkaar gooit ontstaat er een kans dat het salpeter de kamfer oxideert, waardoor dit explodeert. Hierdoor ontbindt het salmiak-zout zich waardoor er fatale gevolgen kunnen ontstaan.

De beste werkwijze is, als je toch zo’n glas wil maken : Het salpeter samen met het salmiak-zout in het water doen, daarna de alcohol toevoegen. Als laatste wordt het kamfer er bij gedaan.

Dan volgt nu het langverwachte recept :

10 gram kamfer

40 cc alcohol

2? gram salmiak-zout

2? gram salpeter

33 cc gedestilleerd water.

Doe dit in een potje met een kurk erop.

WEES DUS VOORZICHTIG MET HET MENGEN !!!!!!!!

Dan nu nog wat meer over ons stormglas.

het mysterie van Admiraal Fitzroy

De baroscoop wordt geleverd met eronder een lijstje van weersvoorspellingen die zouden gelden bij een bepaalde toestand van de kristallen in het baroscoopglas. Het zal echter niet lang duren tot dat er bemerkt kan worden dat de weersverwachtingen lang niet altijd corresponderen met de kristalstructuur in het glas. Voor wij u iets gaan vertellen over de werking van het “wonderglas” eerst iets over de historie ervan.

Het stormglas in onlosmakelijk verbonden met de naam Fitzroy, de eigenzinnige kapitein en meteoroloog, die befaamd werd om zijn zeereizen met Darwin op het schip “Beagle”. In die tijd verdronken er nog veel zeelieden doordat de storm onverwachts toesloeg. Dit was een doorn in het oog van Fitzroy. Hij zorgde ervoor dat er op ieder schip en iedere haven een betrouwbare barometer kwam te hangen. Er bestaan nog veel zgn. Fitzroy barometers, karakteristiek om hun vele weerkundige teksten die erbij staan en om hun stormglas. Dit stormglas was zeer omstreden. Collega-wetenschappers haalden hun neus op voor dit instrument. Hoe kon deze barometer werken, als hij hermetisch was afgesloten? Fitzroy zelf geloofde heilig in het instrument. Volgens hem werkte het op de statische elektriciteit in de lucht: een voor die tijd een revolutionaire gedachte. Het publiek was echter op de hand van Fitzroy getuige de populariteit van het stormglas. Met de dood van Fitzroy verdween het stormglas langzaam uit het beeld. Wat overbleef was de mythe van het glaasje dat stormen en sneeuw kan voorspellen. Met ons product beleeft het stormglas een comeback, niet met de pretentie een perfecte weersvoorspeller te zijn, maar meer dan curiositeit en dan een hommage aan de grote barometer promotor Admiraal Fitzroy.

De werking:
De inhoud bestaat uit kamfer, alcohol, gedestilleerd water en enkele zouten. De temperatuur heeft grote invloed op de hoeveelheid opgeloste kamfer. Bij een hoge temperatuur (ca. 40 graden C) is alle kamfer opgelost. Bij een lage temperatuur zullen er weer meer kristallen ontstaan. Volgens professor Hartman, hoogleraar kristallografie te Utrecht, ontstaat het verschil in structuur louter en alleen door snelle temperatuur verschillen. Een snelle temperatuur daling zou veertjes doen ontstaan en een langzame daling zou een meer compacte massa doen ontstaan.

In Beieren heeft een meteoroloog echter een stormglas, welk zich in een kamer bevond met een constante temperatuur, gedurende een lange periode geobserveerd. Het bleek dat de structuur zich soms ineens veranderen of zich in het glas ging draaien, terwijl er vervolgens weer een hele lange periode niets gebeurde. Volgens deze wetenschapper zou de baroscoop niet direct het weer voorspellen, maar wel een periode van ander weer voorspellen. Op zulke “omslagdagen” zou het stormglas actief zijn. Deze veranderingen zijn soms slechts heel klein en vereisen een regelmatige en precieze observatie van het stormglas.

Een verklaring voor het feit dat het stormglas vroeger beter werkte dan hedendaags is zeker van de baroscoop vroeger veelal buiten hing: onder een veranda op een boerderij, Langs de kade van een haven, op een schip etc. en dat hedendaagse veelal in centraal verwarmde kamers hangt.
Wij willen u daarom aanraden niets van de baroscoop te verwachten. Beschouw hem als een aardigheid en een schril contrast met de barometer die ernaast hangt.

weersindicaties die bij de verschillende kristalgedragingen gegeven werden

Heldere vloeistof: mooi weer

Kristallen op de bodem: vorst in de winter

Troebele vloeistof met kleine kristallen: onweer

Grote vlokken: drukkend weer, bewolkte hemel

Draadvorming boven de vloeistof: winderig weer

Kleine puntjes: vochtig weer, mist

Stijgende vlokken die blijven hangen: wind in de hogere regionen tot storm

Kleine kristallen: in de winter mooi weer, zon

Bronnen : The new scientist en http://www.depool.nl

http://www.weerwinkel.nl/Weerwinkel/WW_Info/ww_info_09.htm