28 maart 2024

Hoe werkt een Tsunami





Wat is een Tsunami ?

Er is nu al heel wat op het nieuws geweest, maar hoe werkt het nu echt? 
Lees meer voor de animatie en uitleg.

Zoals de meeste van jullie wel weten is de aarde niet geheel vast van stof. Laat ik het zo zeggen, waar wij op staan is vast van vorm. Maar wist je dat dit zo’n gemiddeld 80 Km dieper niet het geval is? Op sommige plaatsen zelfs minder, op bijvoorbeeld ijsland, en andere vulkanische plekken op aarde. We staan met z’n allen dus maar op een dun schilletje van vaste grond om het zo maar eens te zeggen. De aarde is dus over het algemeen genomen vloeibaar gesteente en mineralen. Maar 4 % van de totale massa is de aardkorst. Er wordt aangenomen dat de kern bestaat uit metalen, maar niemand is daar ooit geweest. De aarde is ook nog eens magnetisch waarschijnlijk heeft dit te maken met de stromingen diep in de aarde. De maan heeft hier waarschijnlijk grote invloed op. In het verleden is het aardmagnetisch veld al eens omgedraaid, na eerst nul te zijn geweest. Ook dit veld is niet stabiel en verplaatst zich wel eens met zo’n 100 Km, om na een week of zo weer terug te “springen”. Ja het is een complex geheel onze aarde.


Je kan het een beetje voorstellen als de schil van de appel, en dit is nog dik vergeleken met onze aardkorst. Onze aarde is continu in beweging door allerlei oorzaken. We draaien in het rond en we draaien om de zon. Ook kantelt de aarde langs de aard as, dit zijn de zomers en winters. De maan draait weer rond de aarde, en veroorzaakt eb en vloed net zoals de zon.



Het zijn allemaal spanningen die inwerken op onze aardkorst. De aarde bestaat uit verschillende platen die soms langs elkaar bewegen, en dan weer tegen elkaar. Waarbij dan de ene laag over, of zoals je wilt onder de andere laag schuift. Dit gaat niet zonder spanningen! Het kan jarenlang opbouwen tot er een grote ontlading komt. Het is niet meer dan normaal dit gebeurd. Alleen moet je niet de pech hebben dat het vlak bij jou huis gebeurd. En zie al gebeurd het in zee, kan het alsnog een ramp veroorzaken. 

(Klik op plaatje.)

Door het plotseling verschuiven van twee lagen, zakt de bodem over zeg maar honderden meters naar beneden. De zee die erboven is zakt natuurlijk mee, maar word door het water rond om deze plek weer aangevuld. Het water komt van alle kanten, en zal letterlijk tegen elkaar botsen en veroorzaakt als het ware een berg van water. Deze zakt in elkaar en veroorzaakt zo de vloedgolf, ofwel “tsunami”. Als je dan bedenkt dat deze met een snelheid van zo’n 700 kilometer zich verplaatst is de kracht enorm! Als het een golf van een paar meter lengte is zal het wel meevallen. Maar dat is nu juist het verschil met andere normale golven. Een tsunami is gemakkelijk enkele honderden meters breed. Dus het water wordt maar voortgestuwd, en zal niet breken bij het eerste beste obstakel. Dit is de verwoestende werking van de vloedgolf. Klik op het plaatje boven voor de animatie.


Martin


 





Tsunami verschijnselen
Ik heb een aantal vragen over de Tsunami.
-Waarom trekt het water zich terug voordat de tsunami ‘eraan komt’
-Word de golflengte groter of kleiner als de golf richting ondieper water (kust) gaat?
bvd, Tim

Oke, de “Tsunami” in de herhaling. Ik weet dat het moeilijk is voor te stellen. Dus hier nog een keer het totale plaatje. Lees meer…………..


Ja het is moeilijk voor te stellen, het lijkt wel of het water een soort aanloop neemt. Voordat deze het land op komt. Maar misschien wel een beetje waar. Je kunt eerst hier onder kijken wat er gebeurd. Zo veel als je wilt. Je snapt dat de verhoudingen niet helemaal kloppen, maar voor het voorbeeld maakt dat niet uit. Het gaat om de werking niet? Kijk over een paar honderd kilometer, in dit geval 150 Km zakt de bodem van de zee naar beneden. Het is of als iemand de “stop” uit het bad trekt. Net als al het water wil wegstromen, gaat hij er weer in. En komt het water dat van alle kanten is toegestroomd in botsing met elkaar. Het kan dan geen kant meer op dan omhoog, want de bodem is weer gestopt te zakken. Maar ja, die bult van water moet ook weer weg. En zal zicht weer naar de zwaartekracht van de aarde naar beneden bewegen. Deze bult van water zakt een beetje verder door dan de normale water pijl. En vormt zo weer een kuil, niet zo’n diep, maar wel een beetje. Dit proces herhaald zich verschillende malen, totdat de zee weer mooi tot rust gekomen is. Hierna rollen de verschillende rimpels uit elkaar in alle richtingen. Dan moet de golf aan de kust nog aankomen. Vandaar ook ??n, twee of meerdere golven. Het is niet meer dan de rimpels die ontstaan zijn. Als de verzakking in fase gebeurd, zul je meer rimpels dus golven krijgen. Wel minder hoog dan. Gooi maar eens een steen in het water, en kijk goed wat er gebeurd. Of ga van de zomer in het water staan, leg je handen naast elkaar op het water. Duw ze plotseling naar beneden met al je kracht. En zie, daar heb je mini tsunami!


De golflengte wil graag zo blijven als hij is. Daar zit dan ook de kracht! Door de oplopende  kust, maar golflengte die in stand probeert te blijven (wat niet gaat lukken) wordt de golf als het ware samen geperst en wordt heel snel groter, zoals in het vorige artikel te zien was. (vond je wel mooi toch?) Het gaat dan vooral de lengte van de rimpel (golf) Een golf van 5 meter hoog, maar 3 meter breed had maar een fractie van de schade veroorzaakt dan nu het geval was. Vandaar ook dat op zee de boten het amper hadden gemerkt, golfje van twee meter is niets voor een boot. Ik heb ze zelf wel hoger gehad.


Nou, Tim en met jou waarschijnlijk meer mensen. Ik hoop dit aan je vragen beantwoord. Ik moest toch weer een nieuw filmpje maken.


Martin.