Poollicht

Hallo!

Ik zit in het voorlaatste jaar van de middelbare school in Belgie en ik heb dit jaar de opdracht gekregen om onderzoek te verrichten naar poollicht. Weet iemand toevallig goede sites of boeken waarin er een uitgebreide en fyische uitleg is terug te vinden voor dit fenomeen? De informatie die op internet is terug te vinden is namelijk meestal altijd te beknopt en niet specifiek erover. Ik zou info nodig hebben over het puur fysische aspecht (formules, atomen, krachten, …)

Alvast bedankt!

Katz

Antw.: Een mooi verschijnsel om meer over te lezen. (Lees meer……..)

De zon zendt een stroom elektrisch geladen deeltjes uit. De magneetvelden van de aarde proberen die deeltjes aan te trekken. Sommige komen daardoor in onze atmosfeer terecht. Op dat moment laten ze zuurstof- en stikstofatomen oplichten die overal rond de aarde zweven.
Als je naar het noorden van Noorwegen of Zweden gaat, zie je bijna iedere nacht noorderlicht. Als een soort gordijnen van licht hangen ze boven je hoofd. Ze hebben de prachtigste vormen. Vaak is het noorderlicht een groen of roodachtige band over de hemel, soms zie je lange dunne stralen.

Een band van noorderlicht kan lange tijd heel rustig aan de hemel staan en dan plotseling gaan bewegen en in dunne stralen uiteenvallen, waarbij de kleur verandert. De rustige banden zijn vaak groenig van kleur, de stralen dikwijls roodachtig. Als je geluk hebt, kun je meemaken dat het noorderlicht als een lichtshow voortdurend verandert van kleur, sterkte en vorm.
Noorderlicht is prachtig om te zien, maar hoe het precies zit? Da’s lastig uit te leggen. Pas deze eeuw is het natuurkundigen gelukt om er een goede verklaring voor te vinden. Maar ook nu zijn er nog heel wat onopgeloste raadsels. Dit is zeker:

Noorderlicht wordt gevormd op een hoogte van 80 tot 300 km.
Het ontstaat dus op de grens tussen de atmosfeer van de aarde en het lege wereldruim.
Noorderlicht heeft niets te maken heeft met het weer. (Stormen, hoge- en lagedrukgebieden ontstaan allemaal in de onderste 10 km van de atmosfeer.)
Er ontstaat noorderlicht als elektrische deeltjes van de zon de atmosfeer van de aarde binnendringen.

Poollicht, ook wel noorderlicht, Aurora Borealis (noordelijk halfrond) of Aurora Australis (zuidelijk halfrond) genoemd, hangt samen met grote activiteit op de zon. Het kleurrijke lichtspel ontstaat wanneer geladen deeltjes die vrijkomen bij uitbarstingen op de zon, de aardse dampkring binnendringen. Er moet echter aan een groot aantal voorwaarden worden voldaan wil dat gebeuren en dan nog is het niet zeker dat er in onze streken poollicht te zien is.

De zonnevlekken, donkere gebieden op de zon,waar vaak zonneuitbarstingen plaatsvinden (de coronale massa uitstoot) moeten recht op de aarde gericht zijn. Alleen dan kunnen de vrijgekomen deeltjes een tot twee dagen later de dampkring binnendringen in de buurt van de noord- en zuidpool van de aarde. Dat veroorzaakt verstoringen van het magnetisch veld, waardoor bij de polen en bij sterke verstoringen ook in West-Europa poollicht zichtbaar kan worden.

De magnetische storm duurt niet lang en kan na enkele uren ophouden.Bovendien moeten de verschijnselen zich in de avond of nacht voordoen, zodat het donker genoeg is. In de periode mei-augustus is het in West-Europa te schemerig. Ook kunnen wolken het zicht ontnemen van het poollicht dat op meer dan 100 kilometer hoogte ontstaat. Poollicht kan soms een paar dagen na elkaar of met tussenpozen van enkele dagen te zien zijn. Betrouwbare verwachtingen zijn niet te geven.

Wel is de kans op een herhaling na ca. 26 dagen iets groter. De zon draait om zijn as en dan zijn de zonnevlekken, die eerder poollicht veroorzaakten opnieuw naar de aarde gericht. Het is echter niet zeker of dan weer een nieuwe uitbarsting zal optreden. Tegenwoordig wordt poollicht snel gemeld via de media en internet en is veel voorinformatie beschikbaar. Zonne-activiteit en zonne-uitbarstingen worden met satellieten gevolgd.

Storingen in het radioverkeer op de korte golf of het juist beter doorkomen van FM-zenders kunnen ook duiden op mogelijk poollicht. Door de grote zonne-activiteit dit jaar zijn de kansen gunstiger dan in andere jaren. Gewoonlijk is zwak poollicht vanaf een donkere locatie in ons land op ongeveer zeven dagen te zien maar in jaren met grote zonne-activiteit kan het wel op vijftien dagen optreden. Slechts een enkele maal is het zo uitbundig, zoals op 13 maart 1989, 20 oktober 1989 en 7 april 2000.

Poollicht is een indrukwekkende gebeurtenis.Het verschijnsel is het best te zien vanaf een donkere plaats met goed uitzicht in noordelijke richting. Het mooist is het soms helderrode poollicht te zien als de maan niet schijnt en de lucht weinig stof of waterdamp bevat.

De kleuren ontstaan doordat elektronen (met veel energie) op neutrale atomen in de atmosfeer van de aarde botsen. De elektronen kunnen hierdoor elektronen die gebonden zijn aan het neutrale atomen afstoten. De elektronen zelf gaan hierdoor terug naar hun normale, lagere energie en laten in dit proces fotonen los (lichtdeeltjes).

Om het beter te volgen, zie het plaatje hierboven; de zwarte rondjes zijn de elektronen. Dit proces is vergelijkbaar met het proces in een neonlamp! De kleur van het poollicht is afhankelijk van het soort elektronen en op wat voor atomen deze stuiten. Zuurstof kan in het bovenste deel van de atmosfeer groen of rood poollicht veroorzaken. Wat lager in de atmosfeer kunnen elektronen in combinatie met stikstof protonen ook rood licht veroorzaken (zie plaatje).