28 maart 2024

Background photo created by freepik - www.freepik.com

Als leerkracht basisonderwijs branden dagelijks de tl-buizen in mijn klas. De concierge maakt die lichten uit als ik in de kleine pauze en in de middagpauze niet in de klas ben. Ik heb daarover een discussie met hem gehad, omdat ik van mening ben dat het aanzetten van een tl-buis evenveel stroom vergt dan het 24 uur laten branden van zo’n lamp. Twee electriciens die deze week op school aan het klussen waren, spraken elkaar tegen. De een was het me me eens, de ander niet. Ik wil nu heel graag weten wie het aan het rechte eind heeft. Dank en hartelijke groet! Antoinette


Beste Antoinette, het is een vraagstuk wat altijd voor veel verwarring zorgt, en wat met wat simpel boerenverstand ook nog uit de wereld is te helpen. Er worden namelijk twee dingen door elkaar gehaald voor wat betreft het stroomverbruik.

Lees verder……………



Laten we uitgaan van een standaard TL armatuur met 2 TL buizen van elk 58 Watt. Deze gebruikt dus 116 Watt.uur [=0,116 kWh] aan energie per uur. En per dag (24 uur) zou dat dus 0,116 x 24 = 2,8 kWh zijn. Om in één seconde (de gemiddelde starttijd van een TL-buis) 2,8 kWh te verbruiken zal niet lukken. Als je dan 100  TL buizen aanzet (of één armatuur 100 x aanzetten) zit je al aan het gemiddelde jaarverbruik van een woning van 2800 kWh.

Anders gezegd: het TL buis armatuur trekt een stoom van W = V x I –> 116 = 230 x I –> I = 0,5 Ampére. Als deze stoom gedurende 1 uur (= 3600 seconden) loopt is het verbruik dus 0,116 kWh. Als je ditzelfde verbruik in 1 seconde wilt hebben zou er dus een stoom van 3600 x 0,5 = 1800 Ampere moeten lopen. Van de zekering van 16 of 25 Ampere blijft dan niets over en van de meterkast waarschijnlijk ook niet, want voor dergelijke stromen, heb je polsdikke kabels nodig. En dan hebben we het over één armatuur; als je er 10 tegelijk (18.000 Ampére) aan zet is de wijktrafo ook ter ziele.

Het zal je inmiddels duidelijk zijn, dat het aanzetten van een TL-buis, niet kan leiden tot dergelijk grote stromen of stroomverbruiken. Tijdens het starten is het verbruik ongeveer even hoog als tijdens het normaal branden. Als je het verhaal over de werking van een TL-buis leest, zal duidelijk zijn dat de smoorspoel de stroom bepaald die maximaal kan optreden. En deze stroom is in dit voorbeeld, bij dit armatuur 0,69 Ampére. Voor TL buizen met kleinere vermogens worden uiteraard smoorspoelen gebruikt die nog minder Ampére’s doorlaten.

Helaas moet ik de conciërge dus gelijk geven  voor wat betreft het stroomverbruik [hopelijk geef je geen lessen techniek]. Zijn er verzachtende omstandigheden, zodat je nog een beetje gracieus deze afgang kunt pareren? Gelukkig wel, want volgens de IEC normen, waar de fabrikanten zich aan houden, wordt de economische levenduur van een TL buis mede bepaald door het aantal starts. De richtlijn zegt, dat de economische levensduur gehaald moet worden als je voldoet aan de cyclus 2 uur 45 minuten aan, en 10 – 15 minuten uit. Staat de TL buis dus korter dan 15 minuten uit, dan kun je hem beter laten branden volgens deze richtlijn en fabrikantgegevens. De economische levensduur wordt bereikt als de lamp nog 80% van zijn originele lichtopbrengst leverd (hij is dan nog niet stuk). Afhankelijk van het gebruikte fluorescentie poeder en TL type varieert dit van 5000 tot 15000 uur.

Waar het broodje aap verhaal over het hoge stroomverbruik tijdens starten vandaan komt is een beetje vaag. Het enige moment waarop er een stoompiek onstaat is op het moment dat de contacten van de starter open gaan, en de spanning in de smoorspoel oploopt tot zo’n 1000 Volt. Op dat moment zal de TL-buis ontsteken. Er gebeurt dan hetzelfde als bij een bougie, er wordt een vonk getrokken, of beter gezegd: de aanwezige lading in de smoorspoel komt vrij en veroorzaakt een vonk(je). Op dat moment is er even een hoge ontladingstroom gedurende slechts een milliseconde of minder. Deze ontladings energie heeft echter niets te maken met stroomverbruik uit het lichtnet.

***arjen***