In welke mate zijn bacterien schadelijk voor de mens

In welke mate zijn bacterien schadelijk voor de mens?

---

De eerste mens die bacteri?n zag was de Nederlander Antoni van Leeuwenhoek. Door in zijn microscoop een lens te gebruiken met een kleine afwijking (glasdruppel) was hij als eerste in staat om bacteri?n in tandplaque te zien, die hij “kleine dierckens” noemde.

Je ziet ze niet, maar bacteri?n, virussen en schimmels zijn overal en in indrukwekkende aantallen. Geschat wordt dat het totale gewicht van alle bacteri?n op en in ons lichaam tegen de twee kilo bedraagt.

Lees verder………

Deze massa is opgebouwd uit honderden soorten, waarvan er enkele niet eens een naam hebben, maar alleen onder een code bekend zijn. Hoewel alle bacteri?n eencellig zijn, een celwand hebben, maar geen kern, is de diversiteit aan bacteri?n enorm. Sommige soorten verschillen evenveel van elkaar als een mens van een olifant. Maar het zijn tenminste nog levende wezens. Dat kan van virussen (zoals het dengue virus hier rechts op het plaatje –> knokkelkoorts) niet gezegd worden. Dat zijn brokjes erfelijk materiaal omgeven door een eiwitmantel die alleen maar kunnen overleven door levende cellen binnen te dringen en zich ten koste daarvan massaal te vermenigvuldigen. Met zo’n enorm palet van micro-organismen om ons heen is het verwonderlijk dat ze niet meer gezondheidsproblemen veroorzaken.

Een verklaring hiervoor is dat de bacteri?n van ons lichaam, als we gezond zijn, ecologisch in evenwicht zijn. De soorten houden elkaar onder controle en voorkomen de vestiging van nieuwkomers. Dat systeem is niet waterdicht, maar dan kan het afweersysteem bijspringen. En als dat het niet aankan, is ondersteuning door antibiotica mogelijk. Helaas zijn bacteri?n erg inventief in het weerstaan van deze geneesmiddelen. Er bestaan zelfs bacteriestammen, super bugs, waartegen geen kruid gewassen is. Hier helpt alleen verstandig beleid in de sfeer waarin in ons land multiresistente bacteri?n worden bestreden. Antibiotica halen niets uit tegen virusinfecties, die zullen we met ons eigen immuunsysteem aan moeten pakken. Ook hier is soms hulp nodig in de vorm van vaccins, waarvan er voortdurend nieuwe worden ontwikkeld. Veel virussen zijn juist weer heel vaardig in de aanpassingen die ze hanteren om in de gastheer te overleven. Het influenzavirus (griep) wordt om deze handigheid gevreesd. Hoewel hard wordt gewerkt aan snellere manieren om er effectieve vaccins tegen te ontwikkelen, lijkt het waarschijnlijk dat de productie daarvan bij een nieuwe pandemie op achterstand moet beginnen. Al was het alleen maar dat een vaccin voorlopig pas gemaakt kan worden als duidelijk is welk virus moet worden bestreden.

De meeste bateri?n die we dus bij ons dragen doen geen kwaad. Alleen in die mondholte zitten al 400 verschillende soorten. Bij een gezond iemand is er een stabiel evenwicht van al deze soorten. Bij een verstoring in het evenwicht, door b.v. antibiotica, gaan er sommige soorten dood, waardoor andere explosief kunnen vermenigvuldigen. Veel mensen krijgen dan ook slijmvliesklachten na het gebruik van antibiotica.

Verreweg de meeste bactieri?n zitten in ons darmstelsel. Het totale gewicht van de bacteri?n, die in onze darmflora zitten, bedraagt ongeveer ??n kilogram. Deze ca. honderd biljoen bacteri?n zijn onder te verdelen in 500 soorten. Mensen die regelmatig “Yakult” drinken hebben er evenveel, mogelijk is dit alleen voor ouderen met een kwetsbare gezonheid interessant. Een goede darmflora is van levensbelang voor een goede gezonheid. Deze zorgt ervoor dat ziekmakende bacteri?n geen kans krijgen zich te nestelen, dat er vitamines geproduceerd worden en dat een groot aantal stoffen wordt afgebroken. Bij pasgeboren baby’s bevatten de darmen vooral bifidobacteri?n (die a.o. in Yakult zitten) die de darm zuur maken door melkzuur te produceren. Hierdoor wordt het voor schadelijke bacteri?n moeilijk om zich in de darm te nestelen. Ook hier geldt dat bij het gebruik van antibiotica een groot deel van de darmflora om zeep (kan) worden geholpen, zodat andere (schadelijke) bacteri?n tot grote aantallen kunnen uitgroeien, met soms zelfs de dood tot gevolg. Een goede darmflora is dus van levensbelang en zonder bacteri?n is leven niet mogelijk. Wat precies een goede darmflora is, is moeilijk vast te stellen, omdat deze van mens tot mens verschilt.

Bacteri?n verrichten dus zeer veel nuttig werk, maar ook hier zijn natuurlijk uitzonderingen. Om er een paar te noemen: miltvuurbacil, tyfus- en leprabacillen, tuberkelbacil (TBC), difterie en tetanusbacillen, de pestbacil en de nog steeds voorkomende syfilisbacil. Deze zijn allemaal schadelijk en/of dodelijk zonder behandeling, maar er zijn ook bacteri?n, die alleen vervelend zijn en door ons natuurlijk afweersysteem om zeep worden geholpen op den duur. Dat afweersysteem moet dan wel goed werken, hetgeen bij ouderen en zieken niet altijd het geval is. Deze zijn dan ook gevoeliger voor bepaalde bacteri?n dan gezonde mensen. Een bekend voorbeeld is de ziekenhuis bacterie “staphylococcus aureus” (foto boven) ofwel ??n van de veroorzakers van MRSA, die resistent is voor veel antibiotica, en bij mensen met een verminderde afweer voor veel problemen kan zorgen.

 

***arjen***

bron: triakel (oktober 2005)   Zie ook artikel van Leonie: goede en slechte bacteri?n