orkanen

Hallo,

Ik ben Lisa en zit in 2VWO…

Ik zou graag 3 dingen willen weten over orkanen;

1. Waar komt de energie vandaan die het verschijnsel veroorzaakt?
2. Wat gebeurt er precies? -uitleg over de leek van de orkanen
3. Welke rol speelt zeewater stroming, zoet, zout, warm, koud water bij orkanen

De vragen zijn niet zo moeilijk te beantwoorden, maar er schuilt een heel systeem achter. Lees meer voor het antwoord.

Inderdaad, er zit veel energie in een orkaan, zouden we die kunnen opslaan dan kunnen we voorzien in een groot deel van onze energie behoefte. Het is dezelfde energie bron die ooit de olie en gas heeft doen ontstaan op deze aarde. We zien hem elke dag, de ZON. De zon is deze grote energie bron, zonder hem geen leven op aarde, ook geen wind. De zon verwarmt de aarde, en dus de oceanen en zeeën. Aangezien de zon niet overal even sterk op de aarde schijnt. Is het op de ene plek lekker warm, terwijl aan de andere kant ijs ligt.

Dus aan de ene kant lekker warm water, en de andere….. juist koud. Als water warm wordt zet het uit, en wordt lichter. Je snapt dat ik bij de tweede vraag aangekomen ben. Het warme water zal boven willen, zoals het koude water zwaarder is en naar beneden zal zakken. Het warme water stroomt over het koude water heen, en komt in de buurt van de poolen. Hier koelt het weer af, en zakt naar de bodem. Dit hele proces herhaald zichzelf al vele miljoenen jaren.

Voor jou orkanen hebben we in ieder geval warm water nodig. Veel warm water.. En dat vinden we rond de evenaar. Het warme water verwarmt de lucht boven het water. Het maakt in principe niet zo veel uit of het zoet of zout water is. Zout water kan wel iets beter energie kwijt omdat er zout in zit opgelost. Zout heeft een hogere warmte efficiency dan water. Dus te samen gerekend is het hoger dan zoet water. De zee stroming is in zoverre belangrijk dat deze zorgt voor een constante aanvoer van warm water. En dit is nodig voor een constante verwarming van de lucht.

Dus hebben we al deze dingen bij elkaar dan kunnen we een orkaan verwachten, maar wacht er is nog wat. We hebben ook nog koude (koudere) lucht nodig die kan worden opgewarmd. Ook de lucht stromingen zijn belangrijk dat zie je. De lucht moet ook nog voldoende instabiel zijn. Als er alleen warme lucht boven het warme water is gebeurd er niet veel. Rond de evenaar komen nooit geen orkanen voor, dat zullen we in het volgende zien. Zo nu zijn we klaar om de orkaan te laten ontstaan.

Rond de evenaar komen geen orkanen voor. Dit heeft te maken met de draaiing van de aarde. Op de evenaar heeft de aarde de maximale snelheid. Naar de poolen toe neemt dit af. Pak maar eens een bal en bedenk dat dit de aarde is. Houd hem tussen twee vingers en draai hem langzaam rond. Je ziet dat bij je vingers er amper beweging is, en in het het midden meer. Dit zorgt voor een hoek verdraaiing, met een duur woord heet dit Coriolis* effect. Je krijgt een soort slip in de lucht en het water. Hierdoor wil de lucht gaan draaien, maar als er verder niets is om dit te versterken zal er niets gebeuren.

Maar wij hebben warm zeewater tot onze beschikking, en wel zeewater van boven de 26 graden Celsius. Men heeft ontdekt dat het zeewater minimaal deze temperatuur moet hebben om een storm te laten ontstaan. En zie daar, de lucht wordt verwarmt door het zeewater, en begint op te stijgen. In lange kolommen stijgt de warme vochtig geworden lucht op. Deze warme lucht kan meer vocht vasthouden dan koude lucht. Door de draaiing van de aarde beginnen wat luchtkolommen langzaam te draaien. En het eerste begin van de orkaan is gelegd. Al snel worden meer warme lucht massa’s meegenomen door deze draaiende warme lucht. Door de draaiing worden meer en meer vochtige lucht ver naar boven afgevoerd. De draaiing versneld en begint een sneeuwbal effect. Vanaf dit moment is de orkaan niet meer te stoppen, en zal doorgaan met het opbouwen tot er geen energie meer word toegevoegd in de vorm van warm water. Vandaar dat orkanen boven land snel in kracht afnemen, om over te gaan in een normale depressie. (lage druk gebied)

Doordat al deze warme lucht snel opstijgt ontstaat een onderdruk onder het draaiende deel die meer lucht aanzuigt als een stofzuiger. Hoe warmer het water, des te beter dit gaat. Nu zal de orkaan niet op dezelfde plek blijven liggen. De “trek” van de orkaan hangt van meerdere zaken af, zoals stromingen in de hogere lucht lagen. Maar het is altijd slecht te voorspellen hoe het een en ander zal verlopen. Vaak is er een ovale vorm waar te nemen, en zal de orkaan vaak deze lengte richting volgen. Maar nogmaals exact voorspellen is bijna niet mogelijk.

Maar goed, wanneer mogen we de draaiende storm een orkaan noemen. Dit mag pas als de wind snelheid gedurende 10 minuten een snelheid weet te handhaven van ongeveer 116 km per uur. Doordat de orkaan een geweldige onderdruk veroorzaakt, wordt het water in de orkaan opgestuwd met wel enkele meters. Ook deze vloedgolf kan veel schade veroorzaken. Boven land koelt de hele zaak af, en de vochtige lucht kan niet langer het water vasthouden. Dit zijn dan ook de bijbehorende zware regens die met de orkaan gepaard gaan.

Oh ja, orkanen draaien op het noordelijk halfrond links om, en rechts om op het zuidelijk halfrond.

Het Coriolis effect is genoemd naar de Franse ingenieur Gaspard Gustave Coriolis. Hij beschreef dit voor het eerst in 1835, het verschijnsel dat voorwerpen lucht en water die bewegen over het aard oppervlak een afwijking naar links of rechts krijgen ten gevolge van de draaiing van de aarde. Zie de animatie voor het voorbeeld. Gaspard is geboren in Nancy 21 mei 1792 overleden in Parijs 19 september 1843 hij was een wis en natuurkundige.

Martin