netspanning europa vs amerika
Tijdens het repeteren met een gitarist uit de VS stelde deze de vraag waarom onze netspanning 230V is en niet 110 (115) zoals bij hem thuis uit de muur komt.
Nu weet ik dat toen we in europa begonnen met het aanbieden van netspanning, er 220V 50 Hz werd gebruikt en dit is gevaarlijk voor de mens. Maar is dit dan de reden dat in de VS voor 110 V 60Hz gekozen is?
Voor beide systemen is wat te zeggen. Lees meer >
Thomas Edison is ooit begonnen met de ontwikkeling van gelijkstroom generatoren 100 volt. Dit vond hij veilig en werkte voor hem naar behoren. En inderdaad met de opwekking op kleine schaal voldeed dit dan ook prima. Een probleem wordt het als je de stroom wilt transporteren over grotere afstanden.
Je krijgt dan te maken met verliezen in de leidingen, en na een paar kilometer blijft er niet veel meer over om te gebruiken. Zijn concurrent Westinghouse zag dit in, en ontwikkelde een wisselstroom generator die 60 Hz en wel 500 Volt. Dit werd omhoog getransporteerd naar 3000 Volt. En kon zo zonder al te grote verliezen over grotere afstanden worden getransporteerd. Op de plaats van bestemming werd dit weer omlaag gebracht naar 110 Volt 60 Hz. Deze spanning werd als veilig beschouwd. En kwam in de buurt van de 100 Volt gelijkstroom die Edison maakte.
Deze bestempelde de gevaarlijke wissel spanning van Westinghouse als zeer gevaarlijk. En zij kwamen dan ook in een heftige concurrentiestrijd. Maar de voordelen van wisselstroom wogen niet op tegen de gelijkstroom van Edison. Daar kwam nog bij dat Nikola Tesla bij Edison had gewerkt, en na zijn genomen ontslag naar Westinghouse ging om het te helpen met de ontwikkeling van wisselstroom generatoren. Uiteindelijk verloor Edison de strijd, en werd de wisselstroom overal in Amerika ingevoerd.
De 60 Hz is gewoon daar ontwikkeld en niet meer veranderd. De 110 Volt, hetzelfde, zo gebleven. In Europa hebben we ons eigen systeem ontwikkeld, en is dus 230 Volt 50 Hz geworden. Maar ook in Europa is het eerst nog 110 Volt geweest. Maar later omhoog gegaan naar 230 Volt.
Op deze manier kun je dunnere draden gebruiken. Hoe meer spanning, des te meer vermogen kan er in verhouding door de leidingen. Als je dus een apparaat wilt gebruiken in Amerika, dat hier gekocht is, zul de spanning omlaag moeten brengen naar 110 Volt. Dit kan met een transformator. Het aantal Hertz blijft gelijk. Heb je dan ook een motor in je toestel zitten die direct is aangesloten achter de transformator. Zal de snelheid hoger zijn. Andersom van Amerika naar Nederland zal de snelheid lager zijn.
Voor een keukenmachine zal dit weinig uitmaken. Maar een platenspeler zal dus een heel ander geluid gaan geven. Het is dus gewoon een lokale ontwikkeling geweest, de één heeft nog steeds de oude spanning van 110 Volt. Het is nooit meer aangepast. Natuurlijk is 110 Volt minder gevaarlijk dan 230 Volt. Maar met de nieuwe veiligheden in de meterkast is dit ook geen probleem meer.
Dat we zijn gegaan naar 230 Volt is om de spanning in heel Europa op één hoogte te krijgen. Verder niets te maken met veiligheid. Overgens is nog niet heel Europa aangepast aan de nieuwe spanning.
Maar vergeet niet, een poosje aan de 110 Volt hangen blijf je ook niet van leven.
Martin
Wat ook een belangrijke drijfveer was om de spanning te verhogen is dat langzamerhand het leiding stelsel in Nederland wel oud begint te worden. Kijk onze regering dacht kom we gaan het privatiseren. Dan krijg je door de marktwerking wel goedkope en goede installaties. En kunnen de mensen zelf kiezen. Maar helaas, het is alleen maar duurder geworden. Want kijk bedrijven moeten winst maken, dus prijzen moeten omhoog.
En wat dacht je van het kabelnetwerk? Alle bedrijven maken er gebruik van, maar niemand is van plan om de bestaande leidingen en schakel stations te vernieuwen. Vergeet niet dat de netwerken 65 jaar en ouder zijn! Gerekend was dat het gebruik een bepaald percentage zou groeien per jaar. Maar je begrijpt dat dit niet meer klopt met de gedachte uit de zestiger jaren. En op het ogenblik zitten we landelijk tegen het maximum aan van het netwerk. Dat er de komende jaren meer storingen kunnen ontstaan ligt in de lijn van verwachting. Leuke is dat we de laatste jaren lekkere zachte winters hebben gehad. Maar wat denk je van een maand strenge vorst. Veel mensen trekken dan nog een extra kacheltje van zolder om die ene koude kamer extra te verwarmen.
Om vernieuwingen nog even uit te stellen was het handig om de spanning te verhogen in het netwerk. Want meer spanning betekend meer stroom door dezelfde diameter kabel. En zo kun je die vernieuwingen nog even voor je uit schuiven. Maar de tijd dringt, en wie gaat het betalen?
Het kan geen kwaad om eens wat extra kaarsen aan te schaffen. Een paar goede zaklampen. En een radio op batterijen. Een paar flessen met drinken, die lang houdbaar zijn. En heb je een open haard of houtkachel. Zorg altijd voor wat hout op voorraad. Bedenk ook dat bij een stroom storing de meeste communicatie weg valt. Want de meeste mensen hebben tegenwoordig telefoon via het modem van hun internet provider. En als het modem zonder spanning is, geen telefoon. En de meeste telefoons zijn tegenwoordig allemaal draadloos, dus ook deze stoppen ermee. Heb je nog een KPN aansluiting? Bewaar dan die oude telefoon die geen externe spanning nodig heeft. Want het telefoon netwerk heeft de eerste uren nog een batterij ondersteuning. Maar duurt de storing een langer dan een dag, zal ook deze stoppen. Dit geldt ook voor je mobiele telefoon. Deze zal het ook niet meer doen na een dag.
Om nu allemaal direct een draagbare generator aan te schaffen is misschien wat overdreven. Maar denk er maar eens over na.
Heb ik licht voor een paar dagen?
Radio met voldoende batterijen?
Drinken lang houdbaar?
Wat eten in blik?
Hoe ga ik me warm houden?
Dus hou je kampeer spullen een beetje bij de hand. Vul de gastank van je fornuis na de vakantie. Je hebt warmte, en je kunt koken.
Denk er maar eens over na.
