aarde aansluiting
wat is de functie van een aarde aansluiting??
Er zijn verschillende manieren om elektriciteitsnetten te beveiligen. Al deze methoden hebben hun voor- en nadelen. Om te beginnen heb je de transportnetten (of hoogspanningsnetten) van 380 en 220 kVolt. Deze zijn niet geaard, en op de hoogspanningsmasten zie je dan ook alleen de 3 fasedraden. Bijna altijd is de lijn dubbel uitgevoerd, en dan zie je dus 6 draden. Het voordeel van een niet geaard net is, dat als er een fase aan aarde komt te liggen er verder in principe niks gebeurd, omdat er geen grote kortsluitstomen gaan lopen. Een dergelijk net noemt men een zwevend net. Naast het zuiver zwevende net heb je het hoogohmig geaarde net. Dit zie je bij de 150 en 110 kVolt netten. Dit net is dus niet rechtstreeks met de aarde verbonden, maar met zogenaamde blus spoelen, tussen het sterpunt van de trafo en aarde. Ook hier heb je dus geen direkte sluiting als er een fasedraad aan aarde komt te liggen, maar gaat de stroom via de blusspoel terug naar het sterpunt. Het voordeel is dat het sterpunt niet verschuift en de spanningen t.o.v. elkaar redelijk constant blijven. Een dergelijk net noemt men dan ook wel een geblust net. Daarnaast heb je dan het z.g. star geaarde net zoals bij alle huisaansluitingen. Het sterpunt van de trafo is rechtstreeks met de aarde verbonden in dit geval (in vakjargon TT- net).
Op bovenstaande tekening zie je het schema van de wijktrafo. Aan de primaire kant wordt de trafo normaal gesproken gevoed met een spanning tussen de 3 en 10 kV. Aan de getekende secundaire zijde zijn de 3 spoelen altijd in ster geschakeld. Wat opvalt is dat vanaf het sterpunt van de trafo zowel de N (nul) als aarde draad komen. Ter plaatse van de trafo is dus ook een aardpen in de grond geslagen. Nul en aarde hebben dan ook ongeveer dezefde spanning en in principe zou je dus de 0-draad in huis gewoon beet kunnen pakken. Dat is ook de reden dat boven een draaddoorsnede van 16 mm? de 0-draad als aarde draad gebruikt mag worden. Alhoewel dit bij huisinstallaties officieel net niet mag, wordt dit wel gedaan. (het gevaar is namelijk dat als de 0-draad onderweg onderbroken is er spanning op komt te staan !!)
Naar de huisaansluitingen gaat afwisselend ??n van de fasedraden en de 0-draad (220 V). Omdat het sterpunt van de trafo geaard is krijg je dus een schok als je de fasedraad raakt. Ogenschijlijk was het dus handiger geweest om de trafo niet te aarden, want dan is er niks aan de hand als je een fasedraad beetpakt; immers in dat geval kan er geen stroom lopen via de aarde en krijg je ook geen schok. -=- Het vervelende is echter dat er een paar honderd huizen zijn aangesloten op dezelfde trafo. Stel nu dat de buurvrouw haar oude wasmachine een sluiting maakt naar aarde en dat zij op een andere fase (b.v. L1) aangesloten is terwijl jij op fase L2 aangesloten bent. Op dat moment ligt dus fase L1 aan aarde, en tussen de fase draden staat een spanning van 380 Volt, dus als je nu per ongeluk in contact komt met de fasedraad krijg je een schok van 380 Volt!! Daarom is de trafo dus ook geaard. In het bovenstaande geval zal de zekering bij de buurvrouw eruit gaan, en komt er op de aarde dus nooit een hogere spanning dan een paar volt te staan. Als het trafo sterpunt niet geaard zou zijn, kan er op de aarde dus een willekeurige spanning komen te staan, die afhankelijk is van de aardsluitingen die op dat moment aanwezig zijn. Dit is uiteraard niet wenselijk en tevens gevaarlijk. Nu is een aardfout op zich makkelijk te detecteren door beveiligingen, maar om een hele wijk af te schakelen omdat er in ??n huis een aardfout op treed is niet handig.
Men aard dus het sterpunt van de trafo. Dit houdt in dat iedere grotere aardsluiting tevens een kortsluiting is, en dat de zekering eruit vliegt, als de stroom groter wordt dan 16 Amp?re. Is de lekstroom naar aarde kleiner dan 16 amp?re, dan gaat de zekering er niet uit, maar in dat geval zal de stroom via de aardleiding terug vloeien naar de trafo. De weerstand van de aardelektrode moet wel voldoende laag zijn anders komt er een te hoge spanning op de aarde draden in huis te staan. Immers U = I * R , en als er een lekstroom loopt van 10 A dan zal afhankelijk van de R (weerstand aardelektrode huis + trafo) de spanning oplopen met het toenemen van de weerstand. Zie ook het stukje over aardsluiting en diverse andere artikelen op deze site.
**arjen**
